Oorspronkelijk artikel op: https://www.kanker.be/nieuws/een-vaccin-om-2021-te-starten
‘Vaccin of geen vaccin? Stichting tegen Kanker heeft zo eenvoudig mogelijke antwoorden geformuleerd op de meest gestelde vragen over de COVID-19-inenting. Op die manier kan iedereen een beslissing nemen met kennis van zaken.’
Een vaccin om 2021 te starten?
Maandag, 4 januari 2021
De COVID-19-vaccinatie ging in België van start op 28 december 2020 in drie woonzorgcentra, een in Vlaanderen, een in Brussel en een in Wallonië. Dat is goed nieuws in de strijd tegen de pandemie en biedt ons hoop op een terugkeer naar een ‘normaal’ leven in de tweede helft van 2021.
Volgens een studie uitgevoerd door Sciensano begin december wil 60% van de Belgen zich laten inenten, terwijl 25% nog twijfelt. Het is helemaal niet vreemd dat veel mensen vragen hebben, aangezien we ons de afgelopen maanden in een ongeziene situatie bevonden door het coronavirus. Maar om snel een groepsimmuniteit te bereiken die onze positie tegenover dat ellendige virus ingrijpend verandert, moet minstens 70% van onze medeburgers gevaccineerd worden. Dat moet in België mogelijk zijn, op voorwaarde dat iedereen goed geïnformeerd is over de inzet van de vaccinatie. Om haar steentje bij te dragen heeft Stichting tegen Kanker zo eenvoudig mogelijke antwoorden geformuleerd op de meest gestelde vragen over de COVID-19-inenting. Op die manier kan iedereen een beslissing nemen met kennis van zaken.
Waarvoor dient de vaccinatie?
In het geval van een pandemie streeft de inenting twee belangrijke doelen na:
-
de gevaccineerden beschermen tegen het risico op infectie en op ernstige complicaties van de ziekte;
-
de anderen beschermen door de epidemische virusoverdracht te verhinderen.
Door de inenting beschermt u zowel uzelf als de anderen.
Een doeltreffende vaccinatie?
Het eerste vaccin dat op 21 december 2020 de goedkeuring van het Europees Geneesmiddelenagentschap kreeg, heeft zijn werkzaamheid bewezen bij meer dan 94% van de gevaccineerde personen. Ook bij de 65-plussers, die het grootste risico lopen om een ernstige vorm van COVID-19 te ontwikkelen. Het gaat dus inderdaad om een heel doeltreffend vaccin.
Een vaccin dat in nauwelijks enkele maanden tijd werd ontwikkeld?
Dit eerste vaccin is inderdaad in een recordtijd ontwikkeld, maar niettemin werden hierbij alle gebruikelijke stappen gevolgd. De tijdwinst is het resultaat van een ongekende wetenschappelijke samenwerking, gesteund door aanzienlijke publieke en private financiering, en een versnelde afhandeling van de administratieve procedures. Zonder de pijlsnelle werving van tienduizenden vrijwilligers te vergeten, die het nieuwe vaccin hebben getest. Gewoonlijk zijn er drie validatiefasen, elk gevolgd door vaak lange administratieve termijnen, vooraleer de eigenlijk productie van het vaccin kan starten. In dit geval verliep alles simultaan, maar elk stadium werd evenwel volledig doorlopen en door onafhankelijke instanties geanalyseerd. Pas na afloop van dit proces werd het vaccin goedgekeurd door eveneens onafhankelijke instanties. Deze versnelde ontwikkeling staat dus niet synoniem voor overhaasting of ondoordachte risico’s.
Houdt de vaccinatie helemaal geen risico in?
In de geneeskunde bestaat er geen nulrisico! Men moet telkens zorgvuldig de mogelijke voor- en nadelen afwegen. In het geval van COVID-19, met nu al bijna 19.000 doden in België en het vooruitzicht op achtereenvolgende golven bij gebrek aan een vaccin, is de optelsom snel gemaakt. Dat is trouwens net het principe van elke vaccinatie: een klein risico aanvaarden om een groot individueel en collectief voordeel te behalen.
Wat weet men van de bijwerkingen van het vaccin?
Lichte bijwerkingen zijn bij elk vaccin gebruikelijk. Dat is helemaal niet abnormaal noch verrassend. De inenting is immers bedoeld om een reactie van ons immuunsysteem uit te lokken zodat het later klaar is om doeltreffend een infectieus agens te bestrijden. Dat kan zich vertalen in een lichte pijn ter hoogte van de injectieplaats, lichte koorts, rillingen, vermoeidheid, hoofdpijn of spierpijn. Al deze symptomen verdwijnen snel. Dat werd effectief vastgesteld bij de tienduizenden mensen die vrijwillig hebben deelgenomen aan de drie voorbereidende fasen van het vaccin. Niet meer, niet minder…
Zullen er geen andere bijwerkingen zijn op langere termijn?
Het is onmogelijk om een afdoend antwoord hierop te geven omdat we onvoldoende afstand kunnen nemen. Maar ook op dat vlak weten we ons gesterkt door de ervaring. Uit analyse van wetenschappelijke gegevens van de afgelopen 50 jaar blijkt dat de overgrote meerderheid van de bijwerkingen optreden in de eerste zes weken na toediening van een vaccin. En tot nu toe is er niets onrustwekkends vastgesteld bij de vele duizenden personen die meer dan zes weken geleden ingeënt werden tijdens de testfasen. Trouwens, de geruchten die in het verleden de ronde deden als zouden de vaccins ernstige aandoeningen als multiple sclerose of autisme kunnen veroorzaken bleken vals te zijn, zoals blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. We benadrukken tot slot dat de COVID-19-inenting, zoals elk nieuw vaccin of geneesmiddel, nu en in de toekomst nauwgezet wordt opgevolgd door onafhankelijke wetenschappelijke organen wereldwijd, om elk ongewenst effect op korte, middellange of lange termijn op te sporen.
Hoelang biedt een vaccin bescherming?
Ook hier is het te vroeg om op die vraag te antwoorden. Afhankelijk van het vaccin kan de bescherming variëren van enkele maanden tot meerdere jaren. Tegen volgende zomer zullen de wetenschappers daar een duidelijker beeld van hebben. We mogen niet vergeten dat COVID-19 een nieuwe ziekte is, waarover we geleidelijk meer kennis opbouwen...
Zal het vaccin in staat zijn om COVID-19 volledig te doen verdwijnen?
Waarschijnlijk niet. Maar het zal niet langer een oncontroleerbare pandemie zijn.
Wie, wanneer, hoe?
De Hoge Gezondheidsraad heeft drie prioritaire groepen aangeduid voor de COVID-19-vaccinatie:
-
Iedereen die in de gezondheidszorg werkt, naast de bewoners en het personeel van de woonzorgcentra.
-
Iedereen die ouder is dan 65 jaar.
-
Patiënten tussen 45 en 65 jaar die een chronische ziekte hebben die het risico op een ernstige vorm van COVID-19 vergroot (vastgestelde obesitas, diabetes, een verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, longziekten, nier- en leveraandoeningen), of mensen met hematologische problemen (bloedaandoeningen) of kankerpatiënten (in behandeling of onlangs behandeld).
Deze drie prioritaire groepen vertegenwoordigen samen vier miljoen mensen in België. Daarna is het de beurt aan de rest van de volwassen bevolking.
De gratis en vrijwillige vaccinatie zal dus in verschillende, opeenvolgende fasen verlopen, naargelang de risicoprofielen en beschikbare dosissen. Mensen zullen een uitnodiging krijgen per brief, waarin de te volgen praktische regelingen worden toegelicht.
Kunnen alle mensen die kanker hebben of hebben gehad zich laten inenten?
Voor de overgrote meerderheid van hen: ja. Maar het is beter om, zoals bij alle andere vaccins, het advies in te winnen van de behandelende arts of oncoloog.
Dr. D. Vander Steichel
Medisch en Wetenschappelijk Directeur